Ze względu na łatwość wykonania oraz wysoką dostępność materiałów, tynkowanie jest jedną z najpowszechniejszych i najbardziej ekonomicznych metod wykańczania elewacji. Biorąc pod uwagę charakter ścian zewnętrznych oraz właściwości materiału, można stosować tynki grubo- oraz cienkowarstwowe. Szczególnie te drugie cieszą się niesłabnącą popularnością i są uważane za wykończenie uniwersalne, choć ich nakładanie wymaga dużej wprawy. Przedstawiamy najważniejsze rodzaje tynków cienkowarstwowych i omawiamy ich właściwości.
Zastosowanie i właściwości tynków cienkowarstwowych
Tynki cienkowarstwowe są jedną z najbardziej uniwersalnych form wykończeń elewacji. Można nakładać je zarówno wewnątrz budynku, jak i na tradycyjne tynki cementowe tynki murowanych ścian zewnętrznych. Najczęściej jednak stosuje się je jako wykończenie wierzchnie ocieplenia elewacji wykonanej w systemie ETICS, do niedawna nazywanym także bez spoinowym systemem ociepleń lub metodą lekką mokrą.
W tym systemie materiałem termoizolacyjnym jest zwykle styropian (stosowany przy ocieplaniu ścian) lub polistyren ekstrudowany (stosowany przy ocieplaniu fundamentów i cokołów). Ostrożność należy zachować jednak, stosując tynk cienkowarstwowy na ocieplenie z wełny mineralnej, gdyż nie wszystkie rodzaje tynków są do tego przystosowane i trzeba wybierać wyłącznie te o wysokiej paroprzepuszczalności. Nie poleca się także nakładania tynku bezpośrednio na jednowarstwowe ściany z betonu komórkowego i pustaków ceramicznych.
Tynki cienkowarstwowe charakteryzują się:
- dużą odpornością na czynniki zewnętrzne;
- łatwością aplikacji;
- dużą dostępnością;
- wielofunkcyjnością.
Dużą zaletą tynków cienkowarstwowych jest również ich estetyczny wygląd oraz możliwość nadania im dowolnej faktury. Najczęściej wykonywane są z mas gruboziarnistych o wyrazistej fakturze, którą można niemal dowolnie kształtować wałkami, pacami lub innymi narzędziami. Nie trzeba się przy tym obawiać, że właściwości tynku ulegną zmianie.
Rodzaje tynków cienkowarstwowych. Wady i zalety
Wybierając rodzaj tynku cienkowarstwowego, powinniśmy przemyśleć, jakie właściwości są priorytetowe: paroprzepuszczalność, hydrofobowość, nasiąkliwość czy odporność mechaniczna. Pod uwagę trzeba więc wziąć przede wszystkim warunki pogodowe, jakie panują w okolicy, wilgotność powietrza i jego zanieczyszczenia.
Do wyboru mamy poniższe rodzaje:
- tynki silikonowe
Mieszanki żywic silikonowych wykazują się bardzo dużą odpornością na wahania temperatur, promienie UV oraz wilgotność powietrza. Mają silne właściwości hydrofobowe, dzięki czemu ograniczają wchłanianie wody i powstawanie zabrudzeń na elewacji.
Dodatkowo są bardzo elastyczne. Zapewnia to łatwe i szybkie nakładanie nawet przy niskich temperaturach oraz zapobiega późniejszemu pękaniu powłoki. Niestety, w podstawowej wersji mogą być podatne na pleśnienie lub porastanie glonami, dlatego zawsze należy wybierać mieszanki z dodatkiem środka biobójczego.
- tynki silikatowe
Ten rodzaj tynku wykazuje najlepszy współczynnik paroprzepuszczalności, dzięki czemu może być stosowany na wszystkich typach ociepleń elewacji i wykazuje silne właściwości biobójcze. Na uwagę zasługuje także sposób nakładania tynku na podłoże – łączenie zapewnia nie klejenie, a reakcja chemiczna, która trwale łączy tynk z warstwą spodnią.
Dzięki temu tynki silikatowe nie odkształcają się, nie pękają i są wyjątkowo trwałe. Niestety, są też bardzo drogie, szczególnie w porównaniu do tradycyjnych tynków mineralnych.
- tynki silikonowo-silikatowe
Są jednymi z najlepszych i najbardziej wytrzymałych tynków cienkowarstwowych dostępnych na rynku, które łączą najlepsze cechy dwóch poprzednich rodzajów. Jest to przede wszystkim duża elastyczność i doskonała przyczepność.
Tynki silikonowo-silikatowe nie tylko są wyjątkowo plastyczne, ale mają też silne właściwości hydrofobowe. Dzięki temu nie chłoną wody, nie brudzą się i nie odbarwiają. Mogą być używane także na cokołach budynku, gdzie potrzebna jest wyjątkowa wytrzymałość. Jedynym minusem może być tylko ich relatywnie wysoka cena, dużo wyższa niż zwykłych tynków silikonowych.
- tynki akrylowe
Tynki wykonane z żywic polimerowych mają postać gotowej do użytku masy. Charakteryzują się bardzo wysoką elastycznością, wodoszczelnością oraz odpornością na pękanie, a dzięki swojej plastyczności tynk ten bardzo łatwo i szybko się nakłada.
Ich stosowanie ogranicza przede wszystkim dość niska paroprzepuszczalność, przez co nie mogą być stosowane na wszystkie typy ociepleń (np. na wełnę mineralną). Ponadto przed nałożeniem ich na mury należy odczekać kilka dni, aż mury odprowadzą wilgoć.
Zbyt szybkie nałożenie może bowiem powodować pęknięcia i odspojenia. Same z siebie nie wykazują też właściwości biobójczych, więc należy wybierać mieszanki z dodatkiem odpowiedniego środka. Inaczej elewacja może być podatna na rozwój pleśni i grzybów.
- tynki mineralne
Mają postać suchej, zasadowej mieszanki na bazie cementu, którą należy rozrobić wodą. Najważniejszymi zaletami tego rodzaju tynku jest niepalność, duża odporność mechaniczna i odporność na wysoką temperaturę.
Dodatkowo, dzięki dużej paroprzepuszczalności oraz wysokiemu pH, wykazują dużą odporność na pleśni i grzyby. Mogą być więc stosowane także na elewacje ocieplane wełną mineralną. Ich wadą jest jednak mała elastyczność, która utrudnia nakładanie i sprawia, że bardzo łatwo popełnić błędy.
Niestety, jest to też materiał porowaty, który szybko nasiąka wodą i bardzo łatwo się brudzi. W związku z tym konieczne jest wzmocnienie struktury tynku mineralnego i pokrycie go farbą egalizacyjną, która zmniejszy wpływ czynników atmosferycznych na elewację.
Nakładanie tynku cienkowarstwowego. Ważne wskazówki
Tynku cienkowarstwowego nie nakłada się bezpośrednio na elewację, ale na warstwę zaprawy klejowej z umieszczoną w niej siatką z włókna szklanego. Oczywiście przed przystąpieniem do prac należy dokładnie oczyścić podłoże, a także – jeśli jest ono wysoko nasiąkliwe – zabezpieczyć jej preparatem gruntującym.
Tynk nakłada się jednowarstwowo (na grubość 2-10 mm), zaczynając od góry ściany. Tynkowanie można wykonywać ręcznie przy użyciu pacy lub agregatem tynkarskim. Przy nakładaniu maszynowym trzeba jednak pamiętać, by konsystencja mieszanki była odpowiednio rzadka. Inaczej nałożona warstwa tynku nie będzie miała odpowiedniej, jednolitej grubości.
Poniżej przedstawiamy kilka porad, które usprawnią pokrycie elewacji tynkiem.
Nakładanie tynku. Ważne jest, by robić to w jednakowych warunkach pogodowych, najlepiej tego samego dnia. Przyjmuje się, że optymalna temperatura tynkowania wynosi 5-20°C, ale nowoczesne tynki silikonowe i silikatowe można nakładać także w niższych temperaturach. Unikać należy przede wszystkim wahań warunków pogodowych. Nawet kilkustopniowa zmiana temperatury lub zwiększona wilgotność powietrza mogą mieć wpływ na ostateczny efekt i właściwości tynku.
Zacieranie. Trzeba pamiętać o tym, żeby utrzymać kierunek zacierania na całej powierzchni elewacji. Zmiana kierunku zacierania sprawi, że elewacja będzie odbijać światło w innych kierunkach, a przez to jej kolor nie będzie jednolity. Odbarwienia mogą powstać także wtedy, jeżeli będzie skrapiać się tynk podczas zacierania. Ważne jest również to, by zacieranie tynku wykonać w odpowiednim momencie. Na zaprawie zbyt wilgotnej mogą tworzyć się smugi, zaś zaprawę zasychającą trudno będzie odpowiednio ustrukturyzować.
Najczęściej spotykane problemy to:
- wypłukanie tynku – dochodzi do niego, jeśli w czasie tynkowania lub w ciągu 2-3 dni jego wykonaniu wystąpi obfity deszcz;
- niejednakowe wybarwienie ścian lub zacieki powstałe na skutek zmian stężenia barwnika – wpływ na to ma pogoda wilgotna (mgła, nagła zmiana temperatury spowodowana zachmurzeniem, mżawka);
- słaba trwałość powstała w wyniku odparowywania wody w procesie wiązania spoiwa cementowego – problem ten powstaje w wysokiej temperaturze i przy suchym powietrzu.
Estetykę może zaburzyć również stosowanie naczyń i narzędzi ze stali węglowej do mieszania zaprawy tynkowej. Znacznie korzystniej, jeśli wykonane są one ze stali nierdzewnej lub innych neutralnych materiałów.
Ważne! Choć tynki cienkowarstwowe dostępne są w różnych kolorach i mogą stanowić samodzielną wierzchnią warstwę elewacji, to coraz popularniejsze jest egalizowanie. Jest to pokrywanie tynku jedną warstwą farby, która wyrówna zabarwienie oraz ograniczy wodochłonność tynku.
