Punkt rosy. Co to jest? Dlaczego powstaje, jak go obliczyć i mu zapobiegać?

Twoje problemy z wilgocią w pomieszczeniach mieszkalnych nie muszą być spowodowane zalaniem z dachu czy nieszczelną instalacją wodną. Przyczyną tworzenia się wilgoci może być temperatura punktu rosy. Czym ona jest? Skąd się bierze? Jak jej zapobiegać?

Na ścianie pojawiają się krople wody. Okolice okna czy stropu wyższej kondygnacji mają mokre plamy. Sprawdzasz dach i stwierdzasz, że nie przecieka. Okna masz zaparowane w niektórych miejscach, a temperatura w domu jest odpowiednia – pokojowa. Sprawdzasz instalację grzewczą czy wodną i też okazują się szczelne. Piwnica jest sucha, podciąganie kapilarne z wód gruntowych nie występuje. Zastanawiasz się więc, skąd bierze się ta wilgoć?!

Zaczynają się wykwity na ścianach, pojawiają się grzyby, pleśń. Potem następuje nieprzyjemna woń, a z nią roztocze, bakterie oraz konieczność remontu i osuszania ścian. A Ty nadal nie wiesz, gdzie jest źródło tego łańcucha nieszczęść. Odpowiedzią może okazać się punkt lub punkty rosy, jeśli jest ich wiele…

Co to jest punkt rosy?

Punktem rosy jest temperatura np.: powierzchni obiektu, która powoduje skraplanie się wilgoci zawartej w otaczającym powietrzu. Abyś zrozumiał teorię, zwróć uwagę na praktykę, którą zapewne znasz. Proces skraplania w punkcie rosy obserwujesz zimą, otwierając okno czy balkon. Zimna szyba od zewnątrz styka się po otwarciu do wewnątrz z ciepłym i wilgotnym powietrzem z mieszkania czy domu. Pojawia się na niej para oraz skroplona woda. Im większa różnica temperatur między zimną szybą a ciepłym wnętrzem, im wyższa wilgoć powietrza, tym szybszy i większy proces skraplania.

Niestety, ale przedstawiony proces nie zachodzi tylko na stolarce okiennej po otwarciu skrzydła. Skraplanie się wilgoci zawartej w powietrzu dotyczy również wnętrza domu, czyli ścian, stropów czy fundamentów. Niska temperatura powierzchni wewnętrznej np.: ściany stykającej się z ciepłem wnętrza domu powoduje skraplanie. Punkt rosy zależy nie tylko od temperatury, ale też od wysokiej wilgotności powietrza np.: w wyniku słabej wentylacji. Jednak skąd bierze się zimna ściana czy duża wilgoć w ogrzewanym domu?

Jak powstaje wilgoć w wyniku temperatury punktu rosy?

Po pierwsze, winna jest niska temperatura powierzchni, na której występuje skraplanie. Dzieje się tak, gdy np.: zewnętrzna izolacja termiczna jest słaba lub nieciągła. Źle zaizolowana ściana jest zimna od wewnątrz i w kontakcie z ogrzanym wewnętrznym powietrzem spowoduje powstanie wilgoci. Problemy zimnej punktowej powierzchni mogą powstać też przy oknach, na stropach, narożnikach przez:

• złe osadzenie stolarki okiennej czy drzwiowej,
• złe ocieplenie wieńców, nadproży, podłóg na gruncie czy stropu nad piwnicą,
• nieogrzewanie garażu lub stropodachu,
• złe zastosowanie doświetlenia pomieszczenia z pustaków szklanych.

Jednak nie zawsze obiekt musi być zimy, aby powodował skraplanie wilgoci z powietrza.

Niski poziom wentylacji, a wilgoć w domu

Problemem skraplania pary są nie tylko zimne obiekty, ale także wysoka wilgotność pomieszczeń. Powstaje ona przez zbyt szczelne okna, zatkane przewody wentylacyjne. Ograniczenie działania wentylacji grawitacyjnej zatrzymuje wilgoć. W momencie, gdy zgromadzi się jej zbyt dużo, osadza się na powierzchni mebli, ścian, okien. Codzienny i prosty przykład z kuchni zobrazuje Ci problem dużej wilgotności powietrza powstałej wyniku słabej wentylacji.

Jeśli gotujesz w kuchni bez okapu przy zamkniętym oknie, to wydzielana para zwiększa szybko wilgotność powietrza. Nawet stosunkowo ciepłe obiekty zostają pokryte wilgocią. Odpowiednia wentylacja w postaci okapu czy zwiększenie przepływu powietrza przez szeroko otwarte okno, zmniejszają poziom wilgoci i zapobiegają jej skraplaniu.

Niestety, ale nie musisz gotować, aby takie zjawisko zagościło u Ciebie w domu. Szacuje się, że normalna wilgotność pomieszczeń mieszkalnych to nie więcej niż 40-45%. Powyżej tej wartości wilgoć pojawi się na ścianach, nawet gdy te nie będą specjalnie zimne. Jak zatem zapobiegać powstawaniu wilgoci powstałej przez wymienione czynniki?

Projekt domu to podstawa

Już na etapie projektowania domu możesz zadbać o dobre środowisko i równowagę cieplną. Dopilnuj odpowiedniej ciągłości termoizolacyjnej, wykończenia newralgicznych miejsc narażonych na niedociągnięcia, gdzie występuje ryzyko obniżenia temperatury. Nie dopuść do błędów budowlanych związanych z termoizolacją czy nieprawidłowym osadzeniem stolarki okiennej i drzwiowej. Zadbaj o odpowiednie docieplenie stropów, garażu czy poddasza.

Szczególnej staranności wymagają prace związane z ociepleniem naroży i wieńców, podłóg gruntowych, stropów niższych kondygnacji – nad garażem, piwnicą. Oczywiście zwróć uwagę na najwyższe kondygnacje, a w tym nawet poddasze nieużytkowe. A jeśli problem dotyczy już funkcjonalnego domu…

Jak możesz zlikwidować wilgoć powstałą przez niedociągnięcia budowlane?

Jeśli korzystasz już funkcjonalnego domu, przede wszystkim użyj kamery termowizyjnej do określenia miejsc punktów rosy. Przypatrz się dokładnie stolarce okiennej i drzwiowej. Sprawdź narożniki, posadzkę, stropy czy poddasze. Następnie w zlokalizowanych punktach zadbaj o odpowiednią, ciągłą termoizolację. Szczelna izolacja ociepli nie tylko wnętrze domu, ale także powierzchnię wewnętrzną np.: zimnych ścian. Zniweluje to oczywiście skraplanie i powstawanie np.: grzyba w punktach rosy. Nie zapomnij też o innych aspektach…

Odpowiednia wentylacja kluczem do obniżenia wysokiej wilgotności

Jeśli izolacja domu jest dobra, nie masz ubytków w stolarce, to zadbaj o odpowiednią wentylację. W takich wypadkach nie zasłaniaj kratek wentylacyjnych. Podmuchy zimnego powietrza do wewnątrz z przewodu kominowego mogą mieć źródło w zbyt… szczelnych oknach, drzwiach. Stosuj wywietrzniki okienne, mikrouchyły, a wentylacja grawitacyjna znów zacznie działać bez zarzutu. Komin zaciągnie powietrze z wnętrza i zapewni jego odpowiedni przepływ, regulując jednocześnie wilgotność.

Możesz zastosować również odpowiednie urządzenia termostatyczne regulujące automatycznie temperaturę i wilgotność domu. Ustawiając określone wartości, nie dopuścisz do skraplania wilgoci zawartej w powietrzu. Jednak grzyb na ścianie czy wilgoć to niejedyny Twój problem związany z punktem rosy.

Jak punkt rosy wpływa na budowanie domu czy jego remont?

Temperatura punktu rosy wpływa na powstawania wilgoci w domu. Przy odpowiednich warunkach, czyli stosunkowo wysokiej wilgotności czy niskiej temperaturze ściany stają się mokre. Co w związku z tym? Na mokre ściany nie położysz ani ocieplenia, ani tynku, czy nawet tapet. Nie możesz również malować ścian, kłaść drewnianej posadzki. Mało tego, instalacja stolarki okiennej czy drzwiowej również jest niemożliwa.

Wilgoć zgromadzona na ścianach, podłogach stropach spowoduje spadanie tynku, puchnięcie drewna, odpadanie farby. Podsumowując – dom będzie nadawał się tylko do ponownego remontu. Aby uniknąć tych skutków, zadbaj o odpowiednie warunki w domu. Jak to zrobić? Oblicz temperaturę punktu rosy.

Jak obliczyć temperaturę punktu rosy?

Możesz skorzystać z kalkulatora dostępnego na stronach firm budowlanych. Wartości, jakie należy w nim wypełnić to ciśnienie, temperatura powietrza oraz wilgotność względna. Na podstawie tych danych kalkulator pokaże temperaturę rosy, czyli temperaturę powierzchni np.: ściany, przy której dojdzie do powstania skraplania w podanych warunkach.

Przykład:

Temperatura w pokoju wynosi 23 °C. Ciśnienie panujące wewnątrz to 997 hPa, a wilgotność powietrza wynosi 40%. Dla tych wartości temperatura rosy po obliczeniach wynosi 8,69 °C.

Przykładowa tabela, która pokaże Ci niektóre wartości punktu rosy bez obliczeń czy kalkulatora.

Po co Ci te obliczenia? Przez regulację temperatury czy wilgotności wewnątrz domu, możesz również kontrolować punkty rosy.

Teraz już wiesz, co może wywołać wilgoć w domu poza zalaniem czy podciąganiem kapilarnym. Najważniejsze, że możesz jej przeciwdziałać lub pozbyć się szybko i skutecznie.