Ochrona własnego zdrowia i domostwa to nie tylko systemy alarmowe, odpowiednie instalacje elektryczne czy wentylacyjne, ale także bezpieczny system odgromowy. Sprawdź, jak stworzyć uziom i ochronić dom przed skutkami burz.
Ochrona instalacji elektrycznej przed przepięciami, zwarciami czy wyładowaniami atmosferycznymi jest bardzo ważna. Zarówno cała domowa instalacja, jak i instalacja piorunochronna muszą zostać podłączone do końcowego metalowego odcinka bezpośrednio umieszczonego w ziemi. Uziom, bo o nim mowa, ma niebagatelne znaczenie dla bezpieczeństwa użytkowników wszystkich urządzeń elektrycznych – łącznie z Twoim. Warto zastanowić się jaki rodzaj tej ważnej części instalacji wybrać, bo masz ich do wyboru kilka. Zatem, na który powinieneś się zdecydować?
Uziemienie w fundamentach, czyli coś, o czym nie powie Ci projektant
Każdy budynek mieszkalny ma swój projekt wykonany przez architekta. Może być on zaadaptowany na potrzeby inwestora, jednak jeśli chcesz zdecydować się na uziom fundamentowy, musisz to zgłosić projektantowi. Może być on elementem zbrojenia albo mogą to być po prostu metalowe elementy w niezbrojonych fundamentach.
Najczęściej tworzony jest z metalowych płaskowników, które muszą być ze sobą połączone za pomocą zacisków lub spawania i tworzyć kształt pierścienia. Jeśli na etapie fundamentowania nie zostanie to wykonane, to trzeba zdecydować się na inny rodzaj uziemienia.
Jakie jest znaczenie uziemienia dla budynku?
Każdy inwestor budowlany powinien wiedzieć jakie znaczenie dla budynku ma uziemienie. Przede wszystkim zapewnia wygodne działanie całej instalacji, chroni użytkowników przed porażeniem prądem. Odprowadza energię przepięć i wyładowań atmosferycznych, a także prądy zwarciowe i upływowe do ziemi. Powoduje, że po uderzeniu pioruna energia zostaje rozproszona w gruncie.
Warto wiedzieć, że uziemienie może być pionowe lub poziome. W pierwszym przypadku metalowe pręty wbijane są pionowo w ziemię wokół budynku na odpowiedniej głębokości, a w drugiej okalają cały budynek także na ściśle określonym poziomie, pod powierzchnią gruntu. Warto zatem byś dowiedział się więcej o rodzajach uziemienia.
Rodzaje uziemienia poziomego
Decydując się na uziemienie fundamentowe, jak już wspomnieliśmy, zaplanuj je na etapie wykonania projektu budynku. Po prostu zgłoś taki zamiar architektowi, który go wykonuje. Jeśli to zaniedbasz, możesz wybrać jeszcze dwa rodzaje uziemienia poziomego, a mianowicie uziom otokowy bądź kratowy. Warto tu wspomnieć o jeszcze jednym rozróżnieniu uziemienia. Mianowicie możemy wyróżnić naturalne i sztuczne. To pierwsze nie ma nic wspólnego ze swoją nazwą. Rury wodociągowe z miedzi albo elementy zbrojenia fundamentów, czyli de facto te metalowe części, które mają zupełnie inne zastosowanie przy okazji stają się elementem uziemienia. Oczywiście uziemienie naturalne może być połączone ze sztucznym i wtedy masz do czynienia z układem mieszanym.
Zatem wszelkie:
- taśmy,
- liny,
- kształtowniki,
- pręty,
połączone z ławami fundamentowymi, ale nie będące elementami zbrojenia, to uziemienie sztuczne. Wracając do poziomego uziemienia, warto byś dowiedział się więcej na temat jego wykonywania. Uziemienie otokowe wykonuje się taśmą ze stali ocynkowanej ogniowo na głębokości 0,5 metra i w odległości około metra od ścian zewnętrznych budynku. Jeśli uziemienie ma stanowić ochronę przeciwprzepięciową, to otokowy układ zamknięty powinien być poprowadzony na głębokości 0,7 metra poniżej strefy przemarzania gruntu. Związane jest to z większą rezystywnością gruntu zamarzniętego. Łączenia wszystkich przewodów powinny być wykonane bardzo precyzyjnie i zabezpieczone przed korozją.
Wszystko, co powinieneś wiedzieć na temat uziemienia pionowego
Niekoniecznie musisz stosować uziemienie poziomie. Równie dobrze może sprawdzić się uziemienie pionowe, choć tu pracy ziemnej będzie więcej. Takie uziemienie wykonuje się z rur lub specjalnie przygotowanych prętów. Wbija się w ziemię w taki sposób, by końce znajdowały się poniżej poziomu gruntu. Poszczególne elementy wbijane pionowo powinny znajdować się w odległości nie mniejszej niż ich długość. Pogrąża się je na głębokości od 2,5 do nawet 7 metrów. Elementy łączące poszczególne części uziemienia muszą być tak samo trwałe i odporne na uszkodzenia mechaniczne czy naprężenia jak pręty czy rury. Jeśli pionowych elementów uziemienia jest więcej niż dwa, wtedy odległość pomiędzy nimi powinna być nawet większa niż ich długość.
Z czego wykonywane są elementy uziemienia?
Jak wiadomo uziemienie musi być wykonane z metalu, ale tutaj sprawdzą się określone jego rodzaje. Przepisy dopuszczają wykonanie instalacji uziemiającej ze:
- stali nieocynkowanej,
- stali ocynkowanej ogniowo,
- stali miedziowanej elektrolitycznie
- czystej miedzi.
Nie można natomiast stosować stali ocynkowanej galwanicznie. Określone są również normy dotyczące grubości powłok pokrycia, jakie muszą mieć elementy uziemienia wykonane z danego materiału.
Jakie są zasady projektowania uziemienia dla instalacji odgromowej?
Przede wszystkim musisz wiedzieć, że zasady projektowania uziemienia dla instalacji odgromowej zostały określone w normie PN-EN 62305-3. Zostały w niej uwzględnione dwa typy uziemienia. Układ typu A składa się z uziemienia pionowego i poziomego. Wykonywany jest na zewnątrz budynku i połączonego z każdym z przewodów odprowadzających. Z kolei układ typu B to uziemienie fundamentowe, otokowe lub kratowe. O skuteczności instalacji odgromowej decyduje rezystancja uziemienia, która nie może przekraczać 10 omów. Domy jednorodzinne są obiektami o najniższych poziomach ochrony, gdzie nie jest wymagana maksymalna rezystancja uziemienia. Minimalny wymiar uziemienia wynosi jednak 5 metrów.
W przypadku wykonywania uziemienia może być popełnionych wiele błędów. Dotyczą one lekceważenia problemów związanych z korozją elektrochemiczną, niewłaściwym dobraniem elementów uziemienia czy też niedokładnym wykonaniem łączenia. System uziemiający nie powinien odbiegać od klasycznej postaci. Jednak często tak się dzieje, gdy chcesz uzyskać określoną rezystancję. Połączenie różnych metali w gruncie prowadzi do powstania różnicy potencjałów, co oznacza, że może przez nie nieustannie płynąć stały prąd. Jest on wprawdzie o niewielkiej wartości, jednak mogącej wpłynąć na trwałość całego systemu uziemiającego.
