Zanim stworzysz łazienkę dla osób niepełnosprawnych czy seniorów, weź pod uwagę, że są to osoby, które najczęściej ulegają wypadkom w tym miejscu. Zaprojektuj najpierw funkcjonalną, a dopiero potem piękną stylowo łazienkę. Jak to zrobić?
Łazienka w życiu seniora czy osoby niepełnosprawnej spełnia bardzo ważną funkcję. Z dużym zrozumieniem zaplanuj i urządź to pomieszczenie. Ze względów fizjologicznych osoby starsze czy niepełnosprawne częściej korzystają z toalety np.: siku, higiena osobista po leczeniu. Jeśli nie zaplanujesz odpowiedniej przestrzeni, wyposażenia to będzie skutkowało częstymi urazami, wypadkami. Z tym znów wiąże się długotrwałe leczenie i rehabilitacja.
Zacznij najpierw od analiz potrzeb osób, które skorzystają z łazienki. Zrób najlepiej wywiad z osobami zainteresowanymi. Poznaj stopień inwalidztwa, ograniczenia ruchowe. Przejdź następnie do odpowiedniego projektu. Jak możesz wykonać łazienkę dla osób niepełnosprawnych i seniorów? Sprawdź nasz poradnik…
Na co musisz zwrócić uwagę przy projektowaniu łazienki?
Według najnowszych badań, do wypadków najczęściej dochodzi właśnie w łazience. Osoby starsze, czy niepełnosprawne mają duże ograniczenia ruchowe, niepełne pole widzenia czy mniej siły, aby samodzielnie wstać, przemieścić się czy po prostu usiąść. Wraz z wiekiem zawężeniu ulega widzenie peryferyjne, ostrość wzroku słabnie, pojawiają się problemy z błędnikiem. Zwyrodnienia stawów, zaniki mięśniowe powodują, że seniorzy też nie mogą wykonywać pełnych zakresów ruchu, naturalnych dla młodego i silnego człowieka.
Podobnie jest z osobami niepełnosprawnymi. Nie mają one możliwości wykonywania pewnych ruchów, nie mogą się dowolnie obracać, a nawet chwytać wielu przedmiotów. Ich stan mięśniowy w wielu wypadkach nie pozwala na swobodne zajmowanie pozycji przy umywalce czy na misce klozetowej. Przed wykonaniem projektu dokładnie określ ograniczenia osób, które będą korzystały z łazienki w Twoim domu. Zaplanuj dla nich przedmioty typu uchwyty, obniż dozownik czy umywalkę. Po prostu stwórz funkcjonalną przestrzeń, która nie tylko ułatwi korzystanie z prysznica, wanny, toalety, ale będzie także bezpiecznym i komfortowym miejscem.
Zaprojektuj łazienkę na miarę potrzeb domowników
Po pierwsze, zaprojektuj łazienkę dla osób starszych i niepełnosprawnych bez barier. Ponad połowa osób niepełnosprawnych w Polsce (ok. 2,5 mln) to osoby starsze… Niepełnosprawność ruchowa to nie tylko trwałe inwalidztwo, ale także znaczące ograniczenia ruchowe. Możesz mieć do czynienia z osobą starszą i niepełnosprawną jednocześnie. Dotyczy to osób po wylewie, z chorobą Parkinsona czy skomplikowanym złamaniu. Zabiegi medyczne także skutkują znacznymi i dłuższymi ograniczeniami ruchowymi. Zaprojektuj łazienkę tak, aby była sposobność poruszania się w niej wózkiem. Wejście do łazienki powinno mieć szerokość ok. 90 cm. Minimalnym miejscem gwarantującym możliwość obrotu wózkiem jest średnica koła minimum 1,5 metra. Jeśli chcesz zainstalować umywalkę, prysznic, wannę to pomieszczenie powinno mieć powierzchnię 5-6m2. Nie powinna być też większa, gdyż powierzchnia powyżej 10 m2 to zbyt duża przestrzeń do pokonania, co zwiększa ryzyko wypadku. Za daleko umieszczone od siebie przyrządy, urządzenia sanitarne, uchwyty w krytycznej sytuacji nie zadziałają… Pamiętaj, że im większa powierzchnia uderzenia ciała o posadzkę, tym większe powstają obrażenia.
Minimalizuj ryzyko upadku, oparzeń czy zranienia szkłem
Poza odpowiednią powierzchnią zastosuj posadzkę z materiałów antypoślizgowych. Klasa szorstkości np.: wykładzin powinna wynosić R11. Dopilnuj, aby wanna była specjalnie dostosowana dla osób, które nie mogą podnieść wysoko nogi. Zastosuj wannę z brodzikiem czy odpływem liniowym. Nie stosuj zbyt dużych progów, a jeśli to możliwe, nie stosuj w ogóle.
Jeśli masz na to fundusze, zastosuj podłogę ogrzewaną. Sprawia ona, że senior nie tylko nie odczuwa bodźców zimna, ale równie nie pośliźnie się na plamach wody – posadzka szybciej wysycha. Nie stosuj również w łazience wielu luster czy szklanych tafli z powodu osób słabowidzących. Poza tym odbicie jest źle tolerowane przez osoby z chorobami otępiennymi.
Toaleta dla seniorów i niepełnosprawnych
Instalując jakiekolwiek urządzenie sanitarne, pamiętaj, że ma być funkcjonalne, bezpieczne, ale… Nie może stygmatyzować osoby niepełnosprawnej. Taka osoba może poczuć rozdrażnienie, frustrację i wpaść w niepożądany stan psychofizyczny, co może spowodować wypadek. Każde urządzenie ma dawać poczucie godności, samodzielności, wręcz niezależności od opiekuna.
Sama toaleta myjąco-susząca daje taki komfort, gdyż zastępuje miskę klozetową czy bidet. Osoba z ograniczoną sprawnością nie musi się przesiadać z jednego urządzenia na drugie. Dzięki dwufunkcyjnemu urządzeniu zyskasz też dodatkową przestrzeń, gdyż zainstalujesz jedno zamiast dwóch. Urządzenie zamontuj na wysokości 42-47 cm. Możesz też zastosować dwa przyciski do spłukiwania wody np.: zainstalowanego na ścianie i w pochwycie. W ten sposób senior czy osoba niepełnosprawna nie musi się odwracać czy nawet przemieszczać w celu spłukania wody. Nie zapomnij o składanym wsporniku bocznym stanowiącym podporę przy siadaniu i wstawaniu. Barierkę zamontuj na wysokości ok. 75-85 cm
Umywalka na miarę…
Sama umywalka powinna mieć wyłącznie gładkie powierzchnie. Wybierz taką, która gwarantuje łatwy dostęp do baterii i daje swobodę ruchów – płaska z wyprofilowanym brzegiem. Zamontuj ją na wysokości 80-85 cm. Samo lustro, które zainstalujesz nad umywalką, powinno mieć funkcje regulacji w poziomie. Montażu dokonaj na wysokości ok. 100 cm. Nie zapominaj, że przed umywalką musisz zapewnić od 90 cm do 120 cm przestrzeni.
Oczywiście pod spodem umywalki nie powinny znajdować się żadne szafki czy postument. Ograniczy to przestrzeń na nogi przy podejściu czy na wózek. Co do baterii, zamontuj najlepiej model z czujnikiem ruchu, który zareaguje na użytkownika. Kurki mogą być bardzo kłopotliwe dla osób z ograniczeniami ruchowymi. Dodatkowo przemyśl baterię z termostatem, regulującym automatycznie temperaturę wody. Dzięki temu osoba starsza czy niepełnosprawna uniknie oparzeń.
Wanna nie musi być problemem
W łazience możesz zainstalować wannę, nawet z hydromasażem, ale pamiętaj, że musi być to produkt dostosowany na potrzeby osób niepełnosprawnych. W hipermarketach budowlanych są dostępne modele przeznaczone osobom z ograniczeniami ruchowymi.
Jednym z modeli, które ułatwiają wejście do wanny, jest wariant z drzwiczkami. Tak, wanna jest otwierana, co ułatwia wejście do niej przez usunięcie przeszkody w postaci ścianki bocznej. Poza łatwym wejście możesz wziąć pod uwagę wannę z siedziskiem lub dokupić taki element. Dzięki takiemu rozwiązaniu osoba niepełnosprawna czy senior zajmie stabilne miejsce podczas kąpieli. Niwelujesz w ten sposób ryzyko poślizgnięcia się czy utonięcia u osób z ograniczonymi ruchami.
Jeśli nie wanna to prysznic…
Jeśli wydaje Ci się, że wanna jest złym rozwiązaniem, to zainstaluj prysznic. Pamiętaj, aby nie korzystać z przeszklonych materiałów przeźroczystych. Osoba mająca problemy ze wzrokiem może nie zauważyć zamkniętych drzwi i w nie wejść. Ryzyko stłuczeń, przewrócenia się czy poranienia stłuczonym szkłem jest bardzo wysokie. Zastosuj drzwi z tworzywa kolorowego, dymionego, matowego – mlecznego.
Poza tym zaplanuj brodzik bez stopni czy progów. Zastosuj najlepiej pochyłą lekko podłogę w stronę podłogowego odpływu liniowego. Brak takich barier spowoduje, że osoba niepełnosprawna samodzielnie będzie mogła skorzystać z prysznica. Sam panel do prysznica również powinien dawać komfort korzystania z niego. Najlepiej zainstaluj panel podtynkowy. Osoba niepełnosprawna nie zrani się baterią, kurkiem, czy nie uderzy w zestaw głową przy utracie równowagi. Najlepiej, jeśli bateria będzie miała termostat regulujący temperaturę wody i czujnik ruchu uruchamiający obieg wody. Przyda się również składana poręcz na ścianie na wysokości 80-85 cm.
Oświetlenie, które daje komfort kąpieli czy toalety
Pamiętaj, że oświetlenie nie tylko podkreśla aranżację łazienki, ale przede wszystkim podświetla urządzenia sanitarne, podłogę czy ściany. Jego naczelnym zadaniem jest wskazywanie drogi. Osoby niepełnosprawne czy słabowidzące z chorobami otępiennymi to osoby czułe na światło. Zbyt intensywne jedno źródło światła może szczególnie wieczorem lub w nocy oślepić seniorów czy niepełnosprawnych. Dlaczego o tych porach? Osoby te często korzystają z toalety również w nocy 2:00, 4:00… Rogówka pod wpływem małej ilości światła zwiększa swoją średnicę i staje się bardziej wrażliwa na światło sztuczne. To może spowodować chwilowe oślepienie, a przy osłabionym błędniku upadek.
Zastosuj w łazience słabsze światło punktowe, o nieco przyciemnionej, ciepłej barwie. Najlepiej, zainstaluj kilka źródeł światła w okolicach urządzeń sanitarnych np.: miski klozetowej, wanny, umywalki czy lustra. Zastosuj włączniki z czujnikami ruchu lub uruchamiane po otwarciu drzwi do łazienki.
Wyposażenie łazienki dla osób starszych i niepełnosprawnych wymaga wiele empatii, dobrego wywiadu i projektu. Weź pod uwagę, jakie ograniczenia mają przyszli użytkownicy, dobierz odpowiednią przestrzeń, wyposażenie, oraz oświetlenie, a stworzysz przytulną, bezpieczna i komfortową łazienkę.
