Ogrodzenie posesji jest zwykle ostatnim, ale bardzo ważnym etapem budowy domu. Oddziela go od ruchliwej ulicy i innych nieruchomości, a także zapewnia prywatność. Trzeba mieć jednak na uwadze, że w pewnych przypadkach konieczne będzie spełnienie wymogów formalno-prawnych. Aby uniknąć samowoli budowlanej, warto też wiedzieć, kiedy na postawienie płotu trzeba mieć pozwolenie. Jakie formalności są konieczne i jakie ogrodzenia są zakazane? Na te i inne ważne pytania odpowiadamy poniżej.
Budowa ogrodzenia – przepisy w 2021 roku
Zasady i formalności dotyczące budowy ogrodzenia reguluje kilka dokumentów. Jest to:
- Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (wraz z obowiązującą obecnie nowelizacją z 2015 r.);
- Rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie;
- Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r.;
- Kodeks Cywilny.
Nie jest istotne szersze omówienie tych dokumentów (choć warto wiedzieć, gdzie zajrzeć w przypadku jakichkolwiek problemów), ale warunki budowy ogrodzenia, które muszą być zgodne z prawem. Te czynniki trzeba wziąć pod uwagę, jeśli planuje się budowę ogrodzenia:
- Kiedy ogrodzenie może być zbudowane bez pozwolenia?
- Jakie są minimalne wymiary płotu, furtki i bramy?
- W jakiej odległości od granicy działki musi znajdować się ogrodzenie?
- Czy ogrodzenie może stać na granicy z sąsiednią działką?
- Jakie dokumenty są potrzebne?
- Jakie są konsekwencje budowy ogrodzenia bez pozwolenia?
- Kto zapłaci za ogrodzenie, jeśli stoi na granicy działek?
Kiedy można budować ogrodzenie bez pozwolenia na budowę?
Dzięki nowelizacji Prawa Budowlanego ogrodzenie możemy postawić szybciej, sprawniej i bez zbędnych formalności. Stanie się tak w przytłaczającej większości przypadków, jeśli tylko będzie się przestrzegać kilku zasad.
Obecnie bez pozwolenia na budowę można postawić ogrodzenie, które nie jest wyższe niż 2,2 m, licząc od poziomu gruntu oraz nie znajduje się w strefie prawnej ochrony konserwatorskiej. Może znajdować się:
- pomiędzy sąsiadującymi działkami budowlanymi, w osi granicy działek – potrzebna jest jednak zgoda sąsiada;
- od strony sąsiedniej działki, ale w obrębie swojego terenu – uniknie się wtedy ewentualnych roszczeń o naruszenie granic działki;
- od strony drogi lub ulicy – trzeba przy tym pamiętać, by ogrodzenie nie przekraczało linii rozgraniczających ulicy;
- od strony terenów publicznych – wcześniej pozwolenie na budowę było potrzebne.
Jeśli ogrodzenie spełnia powyższe warunki, nie trzeba też zgłaszać faktu budowy do właściwego urzędu – starostwa powiatowego lub urzędu miasta.
Budowa ogrodzenia – jakie formalności trzeba spełnić?
Formalności związane są przede wszystkim z budową ogrodzeń wyższych niż 2,2 m lub w sytuacji gdy działka znajduje się w obszarze wpisanym do rejestru zabytków. Zgłoszenie i konieczność uzyskania pozwolenia zajdzie również wtedy, gdy dzieli tereny z dużą różnicą wysokości. W takiej sytuacji trzeba wykonać także mur oporowy, a budowa musi spełniać warunki techniczne dotyczące bezpieczeństwa.
Co najmniej na 21 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia budowy należy zgłosić ten fakt do właściwego urzędu. Zgłoszenie powinno określać termin wykonywania prac i ich rodzaj. Należy też dołączyć dokument potwierdzający prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz szkic sytuacyjny (może być wykonany samodzielnie).
Urząd przyjmujący zgłoszenie ma 21 dni na to, by wyrazić sprzeciw. W drodze decyzji może zakazać wykonania ogrodzenia na opisanych w zgłoszeniu zasadach. Dzieje się tak najczęściej wtedy, gdy:
- planowana jest budowa ulicy przy nieruchomości lub rozbudowa już istniejącej;
- ogrodzenie narusza plan zagospodarowania przestrzennego;
- ogrodzenie zagraża bezpieczeństwu (np. ogranicza widoczność na drodze);
- działka znajduje się na obszarze wpisanym do rejestru zabytków
UWAGA! Pozwolenie na budowę ważne jest tylko przez 3 lata. Czas ten liczy się od terminu, który podało się w zgłoszeniu.
Inne warunki, które musi spełniać ogrodzenie
Oprócz lokalizacji i wysokości ogrodzenia trzeba mieć na względzie również sposób jego wykonania. W szczególności trzeba pamiętać o tym, by nie stwarzało ono zagrożenia dla zwierząt i ludzi. W związku z tym wszystkie ostre elementy wykończeniowe powinny znajdować się powyżej 1,8 wysokości ogrodzenia. Do tej wysokości zabronione są zarówno ostre sztachety, jak i powłoki (np. z tłuczonego szkła lub ceramiki).
Należy też zwrócić uwagę na przepisy dotyczące furtek i bram wjazdowych. Zgodnie z przepisami furtka musi mieć przynajmniej 0,9 m szerokości, a brama wjazdowa 2,4 m. Obie z nich nie mogą mieć także progów i otwierać się na zewnątrz działki.
Jakie są konsekwencje samowoli budowlanej?
Ogrodzenie, które zostanie wykonane bez zgłoszenia, pomimo tego, że było ono wymagane, zostanie uznane za samowolę budowlaną. Istnieją dwa rozwiązania tego problemu:
- rozbiórka ogrodzenia, jeśli jest ono niesprawne lub zagraża bezpieczeństwu;
- legalizacja ogrodzenia i wniesienie opłaty legalizacyjnej.
Trzeba też liczyć się z tym, że samowola budowlana podlega karze grzywny lub nawet pozbawienia wolności do 2 lat. Nie stosuje się ich często, w szczególności, jeśli chodzi o karę więzienia.
Kto płaci za budowę ogrodzenia pomiędzy działkami?
Najczęstszym problemem z budową ogrodzenia są kwestie finansowe i to, kto za nie zapłaci, jeśli stanie ono na granicy dwóch działek.
Dogodnym rozwiązaniem może być tzw. reguła prawej strony. Zgodnie z nią, każdy z sąsiadów powinien wybudować (i sfinansować) ogrodzenie posesji od frontu oraz prawej strony działki. Dzięki temu wszystkie działki byłyby tak samo ogrodzone, a każdy z sąsiadów poniósłby mniej więcej takie same koszty. Tyle teorii.
W praktyce ciężko o jednomyślną zgodność sąsiadów i zwykle znajdzie się ktoś, kto takie zasady zakwestionuje. Ciężko ten problem rozwiązać, bo reguła prawej strony jest tylko zwyczajowa i zależy od uprzejmości sąsiadów. Osoba, która nie chce postawić ogrodzenia, nie musi tego robić.
Niestety, w ten sam sposób nie możemy zażądać od właściciela sąsiadującej działki współdzielenia kosztów budowy. Kodeks Cywilny mówi co prawda, że ogrodzenie stojące na granicy działek służy do wspólnego użytku sąsiadów i każdy z nich musi o nie jednakowo dbać i ponosić koszty utrzymania. Nie dotyczy to jednak kosztów samej budowy ogrodzenia, a tylko jego napraw lub remontów.
Nie ma więc sposobu na to, by prawnie zmusić sąsiada do tego, by pokrył część kosztów budowy płotu. Dopiero po jego postawieniu można wezwać go do ponoszenia kosztów użytkowania. Samo ogrodzenie trzeba będzie niestety sfinansować z własnej kieszeni. Plusem tej sytuacji są jednak względy estetyczne – unikniemy dość często spotykanej sytuacji, w której po każdej stronie posesji jest inny płot.
