Oczko wodne cieszy się bardzo dużą popularnością w aranżacji ogrodu. Jego budowa nie jest nadto skomplikowana, a koszty wykonania niewysokie. Porządnie wykonane stanie się też doskonałą ozdobą ogrodu i przydomowym miejscem relaksu. Aby budowa nie była żmudna, a oczko wodne funkcjonowało przez długi czas, warto zaczerpnąć paru informacji na temat technologii budowy, wyboru materiałów i etapów konstrukcji. Poniżej przedstawiamy szczegółową instrukcję.
Jak przygotować się do budowy oczka wodnego?
Przed przystąpieniem do realizacji budowy korzystne będzie rozpatrzenie kilku kwestii oraz sporządzenie przynajmniej orientacyjnego projektu aranżacyjnego. Jego najważniejszymi punktami powinny być rozmiary oraz lokalizacja oczka wodnego. Planując umieszczenie oczka, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim:
- rodzaj podłoża – od tego będzie zależeć wybór odpowiedniej hydroizolacji i materiałów wykonania; dodatkowo należy uwzględnić również położenie wód gruntowych – wysoko zawieszone mogą utrudniać, a nawet uniemożliwiać budowę;
- dostęp do elektryczności i wody – oczko wodne powinno się zbudować w miejscu, gdzie łatwo będzie je dociągnąć;
- odległość od drzew – rozbudowane korzenie drzew mogą utrudnić budowę, a później zniszczyć oczko wodne; równie istotny jest również problem spadających do zbiornika liści;
- odległość od istniejących instalacji – oczka wodnego nie powinno się umieszczać nad instalacją elektryczną, wodno-kanalizacyjną, gazową lub telekomunikacyjną;
- bezpieczeństwo domowników – nie warto budować oczka wodnego na środku ogrodu lub na często używanym obszarze;
- nasłonecznienie – jeżeli planujemy zarybienie oczka wodnego, przynajmniej część oczka wodnego należy pozostawić w cieniu; jednocześnie pozostała części musi być wystawiona na słońce przez przynajmniej 4-6 godzin dziennie;
- możliwość postawienia altany – rzecz jasna nie jest to punkt obowiązkowy, ale warto go rozważyć i pozostawić wolne miejsce na wszelki wypadek.
Uwaga! Oczka wodne, które mają powierzchnię większą niż 50 m2 muszą uzyskać pozwolenie na budowę. Mniejszych zbiorników natomiast nie trzeba nawet zgłaszać – kwestię tę w 2017 uregulowała zmiana ustawy Prawo Budowlane z 1994 r.
Z czego zbudować oczko wodne?
Technologia budowy oczka wodnego ma bardzo duży wpływ na jego wygląd. Najprostszym rozwiązaniem jest skorzystanie z gotowej formy odlanej z tworzywa sztucznego i wzmocnionej włóknem szklanym lub polietylenowym. Takie oczka sprawdzają się zwłaszcza w małych ogrodach oraz na terenach podmokłych. Dostępne są także w różnych, często bardzo fantazyjnych kształtach, ale mimo wszystko mogą ograniczać dowolność budowy.
Wymagają także dużej precyzji w wykonaniu wykopu i dostosowania go do formy zbiornika. Problem ten możemy rozwiązać, decydując się na elastyczne zbiorniki z kauczuku. Te są jednak drogie i nie tak dostępne. Podobnie zresztą jak zbiorniki betonowe – są mało estetyczne, drogie i trudno je zamontować.
Większość osób samodzielnie budujących oczko wodne decyduje się na wyłożenie wykopanego rowu specjalną folią, którą bez problemu można dopasować do pożądanego kształtu i rozmiaru oczka. W takim wypadku budowa będzie też krótka i mało skomplikowana.
Budowa oczka wodnego krok po kroku
Poniżej przedstawiamy instrukcję budowy oczka wodnego. Jest ona dość ogólna, tak by można było modyfikować ją według własnych upodobań i pomysłów. Omawia jednak najważniejsze, powtarzalne kwestie techniczne. Skupiliśmy się także na rozwiązaniu najbardziej popularnym – czyli budowy oczka z wykorzystaniem folii.
1. Wytyczenie granic wykopu
Przed przystąpieniem do prac należy wykonać obrys granic oczka, a także obrys konkretnych stref głębokości. Dobrze zrobić to trwałym materiałem – np. sprayem. Część osób wykorzystuje do tego sznurek lub elastyczną linkę, ale istnieje duże ryzyko, że linie się poprzesuwają, a oczko straci formę.
2. Wykonanie wykopu
Wykop powinno zaczynać się od zewnętrznej granicy wytyczonej, a potem kolejno kierować się do środka zgodnie ze strefami głębokości oczka. Inny system pracy raczej się nie sprawdzi – nie uda się wtedy zachować zaplanowanego kształtu oczka. Pewnie przydarzą się pewne różnice wysokości, ale przy starannej pracy będą one na tyle niewielkie, że bez problemu wyłożymy folię na dnie wykopu. Jeśli zależy nam na bardziej efektownym wyglądzie oczka, można zdecydować się na pozostawienie niewielkich półek, na których później można posadzić rośliny wodne.
3. Przygotowanie do położenia folii
Dno wykopu musi mieć w miarę równą i ubitą powierzchnię. Należy też usunąć wszystkie kamienie, gałęzie, czy grudy mocno zbitej ziemi, a następnie położyć przynajmniej 10 cm podkładu. Najtaniej będzie wysypać piasek, ale bardzo często stosuje się również geowłókninę i wełnę mineralną. Wszystkie te materiały dobrze chronią folię przed przebiciem lub rozdarciem.
4. Wyłożenie wykopu folią
Folia do oczka wodnego powinna mieć przynajmniej 1 mm grubości, ale poleca się użyć tych nieco grubszych. Pamiętajmy przy tym, by jej nie naciągać – powinna swobodnie leżeć w wykopie, tak by po nalaniu wody mogła dostosować się do podłoża. Układamy ją od środka oczka do jej brzegów. Poszczególne arkusze łączymy na około 20-centymetrową zakładkę.
Najpopularniejsze są folie PCV (basenowe), ale można zdecydować się także na geomembranę EPDM. Jest ona wyjątkowo wytrzymała, odporna na promieniowanie UV i czynniki środowiskowe (m.in. wahania temperatur) i bardzo wolno się starzeje. Dodatkowo jest też przyjazna dla roślin i zwierząt.
Doskonale wyglądają także folie, które pokryte są drobnymi kamyczkami przyklejonymi żywicą epoksydową. Tańszym rozwiązaniem jest po prostu wyłożenie dna wykopu żwirem i kamieniami.
5. Wypełnienie oczka wodą
Na początku oczko wodne uzupełnia się wodą tylko w połowie jego objętości. Resztę wody można dolać dopiero wtedy, gdy oczko „osiądzie”, a folia dopasuje się do podłoża.
6. Ułożenie linii brzegowej i wysypanie kamieni
Na dno powinno się wybrać kamienie nieco drobniejsze, a na linię brzegową – większe. Posłużą nie tylko do zabezpieczenia, ale również do zamaskowania folii. Warto dodatkowo podsypać je żwirem lub bardzo drobnymi kamykami, by wypełnić przestrzenie między nimi.
Czy oczko wodne musi mieć filtr?
Małe oczka wodne nie muszą być filtrowane. Większy zbiornik może się jednak zbyt szybko zanieczyszczać i wymagać częstego czyszczenia z mułu i innych zanieczyszczeń. Takie oczko nie nadaje się też do zarybiania, ponieważ woda nie będzie odpowiednio natleniona.
Warto więc poważnie zastanowić się nad opcją zamontowania filtra z pompą, która będzie wymuszać przepływ wody. W takiej sytuacji powinno się zamontować go w płytkiej strefie oczka, tuż po uszczelnieniu wykopu, ale przed nalaniem wody.
Bardziej zaawansowane modele wyposażone są także w filtry biologiczne oraz lampę UV. Uchroni to wodę i znajdujące się w niej ryby przed bakteriami i glonami. Koszt zakupu filtra nie jest zbyt duży, podobnie jak koszty eksploatacji – filtr pracuje cały czas, ale zwykle nie są to urządzenia dużej mocy, które mogłyby znacząco wpłynąć na wysokość rachunków za prąd. Częste czyszczenie oczka może być bardziej czasochłonne i mniej ekonomiczne.
