W sytuacji, gdy działka budowlana nie ma przyłącza kanalizacyjnego, a jego wykonanie jest niemożliwe, warto zdecydować się na przydomową oczyszczalnię ścieków. To doskonała alternatywa dla przestarzałego szamba, szczególnie popularna na słabo zurbanizowanych terenach wiejskich. Duże uznanie zawdzięcza taniej eksploatacji, wygodzie i ekologiczności, ale nie jest pozbawione wad.
Jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków?
Podstawą działania przydomowej oczyszczalni ścieków są naturalne procesy biologiczne, które rozkładają szkodliwe odpady na nieszkodliwe dla środowiska związki mineralne. Z tego powodu przydomową oczyszczalnię nazywa się także ekologicznym szambem lub oczyszczalnią biologiczną.
Nie jest to konstrukcja o skomplikowanej budowie. W podstawowej wersji składa się z zakopanego w ziemi osadnika gnilnego oraz systemu rur drenażowych. Osadnik gnilny jest dużym zbiornikiem, który zakopuje się w ziemi i za pomocą rury łączy z domowymi odpływami wodno-kanalizacyjnymi. Z domu nieczystości odpompowuje pompa.
Proces oczyszczania w osadniku gnilnym przebiega dwuetapowo:
- Oczyszczanie mechaniczne w osadniku. Odprowadzane nieczystości pod wpływem grawitacji rozdzielają się na trzy warstwy. Ciężkie cząstki stałe opadają na dno, tworząc masę gnilną. Powyżej ich gromadzi się woda, zaś zanieczyszczenia lekkie (najczęściej tłuszcze) tworzą zawiesinę na jej powierzchni. Specjalne środki biologiczne przyspieszają naturalny proces rozkładu i rozdzielają nieczystości na te rozpuszczalne w wodzie oraz substancje mineralne.
- Drenaż. Powstałe z rozkładu nieczystości nieszkodliwe substancje mineralne pozostają w osadniku, reszta zaś odprowadzana jest rurami drenażowymi do gruntu, rzeki lub rowu melioracyjnego. System drenażowy także wyposażony jest w filtry, które zatrzymują pozostałości ścieków, bakterie i substancje organiczne. Dzięki temu do ziemi odprowadzane są tylko ekologiczne, nieszkodliwe substancje.
W skład przydomowej oczyszczalni ścieków wchodzi również studzienka rozdzielcza, która równomiernie rozdziela ścieki do rur drenażowych – zapobiega to awariom lub zapchaniu się systemu. Niekiedy stosuje się także filtry piaskowo-żwirowe, gdy grunt jest słabo przepuszczalny lub wody gruntowe znajdują się zbyt wysoko.
Zalety przydomowej oczyszczalni ścieków
Jedną z największych zalet przydomowych oczyszczalni ścieków jest ich minimalny wpływ na środowisko. W przeciwieństwie do szamb są bardzo szczelne i bardzo mało podatne na przeciekanie.
Zamiast tego umożliwiają odprowadzanie nieczystości do środowiska bez obaw o skażenie gleby czy zanieczyszczenie wód gruntowych. Wydajne filtrowanie nieczystości nie naraża też ludzi i zwierząt na kontakt z groźnymi bakteriami chorobotwórczymi.
Należy też zwrócić uwagę na zalety użytkowe i finansowe. Przydomowe oczyszczalnie ścieków warto wybrać ze względu na to, że:
- są niemal bezobsługowe – trzeba dbać tylko o regularne dodawanie środka biologicznego do głównej komory zbiornika oraz wybierania z niej osadu mineralnego co 2-3 lata;
- bardzo szybko zwraca się koszt ich budowy – szacuje się, że domowa oczyszczalnia ścieków w pełni zwraca się w ciągu trzech lub czterech lat;
- są bardzo tanie w eksploatacji – to zaledwie 100-400 złotych rocznie;
- nie są awaryjne;
- nie wymagają częstego opróżniania;
- dobrze filtrują nieprzyjemne zapachy.
Decydując się na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków, trzeba też wiedzieć, iż na jej budowę można uzyskać finansowanie z funduszy Banku Ochrony Środowiska, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub środków unijnych.
Niekiedy dofinansowanie może wynosić aż 90% wartości inwestycji, a w najgorszym przypadku dostępny jest kredyt na naprawdę korzystnych warunkach. Trzeba jednak liczyć się z tym, że instytucje finansujące mogą stawiać dodatkowe warunki, na przykład co do rodzaju oczyszczalni.
Wady przydomowej oczyszczalni ścieku
Wiele osób w dalszym ciągu ma wątpliwości, czy przydomowa oczyszczalnia ścieków rzeczywiście będzie lepszym wyborem niż betonowe szambo. Rezygnację z tego przedsięwzięcia powodują głównie dwa czynniki.
Główną obawą związaną z przydomową oczyszczalnią ścieków są wysokie koszty jej zakupu i instalacji. Niestety, nie jest to obawa bezpodstawna. Koszt przedsięwzięcia przy najprostszych modelach i bezproblemowej instalacji wyniesie co najmniej 8 tysięcy złotych.
Dodatkowych kilkanaście tysięcy mogą natomiast pochłonąć bardziej zaawansowane modele. Choć taka inwestycja bardzo szybko się zwraca, to jednorazowy wydatek w wysokości ok. 15-20 tys. złotych bez preferencyjnego kredytu może być problematyczny.
Wadą, która niekiedy uniemożliwia budowę oczyszczalni, jest natomiast fakt, że nie na każdej działce da się ją zbudować. Zamontowanie oczyszczalni wymaga dużo przestrzeni, by filtrowanie nieczystości było wydajne i bezpieczne. Na oczyszczalnię, która ma sprawnie filtrować nieczystości produkowane przez 4-osobową rodzinę potrzeba aż 50-70 m2.
Trzeba ją też umieścić w odpowiedniej odległości od wód gruntowych (około 1,5m), obiektów użytkowych, czy granicy działki. W większości przypadków nie da się zlikwidować tych przeszkód, a nawet jeśli jest to możliwe, modyfikacja gruntu będzie bardzo kosztowna.
Warto wiedzieć…
Przy odpowiedniej eksploatacji i konserwacji domowa oczyszczalnia ścieków powinna spełniać swoje zadanie bez większych problemów. To zdecydowanie najbardziej opłacalna i wygodna opcja.
Warto przy tym wiedzieć, że…
- Przydomowej oczyszczalni nie postawimy w miejscu, w którym jest dostęp do kanalizacji ani na terenach okresowo zalewanych wodą.
- Oczyszczalnia musi mieć Aprobatę Techniczną Instytutu Ochrony Środowiska.
- Na budowę oczyszczalni nie trzeba pozwolenia wodno-prawnego, jeśli w ciągu doby nie odprowadza się więcej niż 5 m3 ścieków i nie wpływają one do cudzych wód.
- Pozwolenie budowlane nie jest natomiast konieczne, jeśli objętość ścieków nie jest większa niż 7,5 m3 dziennie. Wystarczy tylko zgłosić budowę w starostwie wraz i dołączyć mapkę z lokalizacją oczyszczalni.
- Elementy oczyszczalni zazwyczaj objęte są 10-letnią gwarancją.
Dylematy związane z budową przydomowej oczyszczalni są spore, ale rozwiązanie jest jedno – trzeba dokładnie przekalkulować koszty, straty i korzyści. Choć wszystkie wymagania i prace związane z budową mogą odstręczać, to zapłatą z cierpliwość będzie spokój przez wiele lat.
