Szambo to wciąż najczęściej wybierany zbiornik na ścieki na działkach, które nie mają dostępu do kanalizacji. Jest to rozwiązanie zdecydowanie tańsze niż przydomowa oczyszczalnia ścieków, stosunkowo prostsze w budowie i trwałe. Jego wybudowanie podlega jednak pewnym ograniczeniom. Przedstawiamy najważniejsze formalności dotyczące budowy szamba oraz wskazujemy, na co koniecznie należy zwrócić uwagę.
Budowa szamba – kiedy potrzebne będzie pozwolenie na budowę?
W większości przypadków nie będziemy potrzebować pozwolenia na budowę szamba. Rodzaj i ilość formalności uzależniona jest bowiem od objętości użytkowej szamba. Prawo wyróżnia trzy kategorie zbiorników bezodpływowych:
- o objętości mniejszej niż 10 m3,
- o objętości od 10 m3 do 50 m3,
- o objętości większej niż 50 m3.
Tylko to najmniejsze szamba, których pojemność nie przekracza 10 m3, nie wymagają pozwolenia na budowę. Wystarczy jedynie zgłosić zamiar wybudowania szamba na działce do starostwa powiatowego lub urzędu miasta na prawach powiatu.
Jaka pojemność szamba do domu jednorodzinnego?
Przyjmuje się, że pojemność użytkowa szamba (czyli wielkość części, w której gromadzą się ścieki) powinna być dobrana tak, by zbiornik nie wymagał opróżnienia częściej niż co dziesięć dni. Z drugiej strony – nie wolno dopuszczać do tego, by nieczystości zbyt długo zalegały w szambie. Jeśli więc planujemy jego budowę, nie powinniśmy wybierać większego „na zapas”. Dodatkowa objętość nie powinna przekraczać 1-1,5 m3 ponad realne zapotrzebowanie.
Aby ustalić optymalną objętość szamba, należy przeliczyć średnie dzienne zużycie wody. Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie podaje, że statystyczny Polak zużywa 150 litrów wody dziennie, czyli 0,15 m3. Dla czteroosobowej rodziny dzienne zużycie wyniesie więc 0,6 m3. Jeśli zdecydujemy się opróżniać szambo zgodnie z zaleceniami, czyli co 10 dni, potrzebny będzie zbiornik o pojemności 6 m3. Jednakże zdecydowanie najczęściej wybieraną opcją jest opróżnianie szamba co dwa tygodnie. W takim przypadku optymalna pojemność szamba wyniesie 8,4 m3.
Trzeba też wziąć pod uwagę, że mało kto decyduje się zbudować szambo samodzielnie od podstaw. Zazwyczaj stawia się na gotowe zbiorniki o standaryzowanej objętości. Będzie ona nieco wyższa niż realne zapotrzebowanie.
Formalności związane z budową szamba
Zarówno zgłoszenie, jak i uzyskanie pozwolenia na budowę to bardzo podobne procedury. Różnią się właściwie tylko pod względem dokumentów, które należy przekazać odpowiedniemu urzędowi oraz czasem oczekiwania na decyzję.
Zgłoszenie budowy szamba
Odpowiedni wzór wniosku dostępny jest w lokalnym urzędzie. Wypełniony dokument trzeba dostarczyć do starostwa nie później niż na 30 dni od rozpoczęcia budowy. Należy w nim określić:
- jakie roboty zostaną wykonane,
- planowany termin budowy szamba,
- materiał wykonania zbiornika,
- w jaki sposób planuje się przeprowadzić budowę.
Wniosek składa się wraz z kompletem dokumentów. Są to:
- mapka lub rysunek poglądowy działki, na którym należy zaznaczyć umiejscowienie szamba oraz jego odległość od granicy działki i budynków;
- rysunek szamba z zaznaczonymi wymiarami;
- oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Starostwo zaś może zgłosić swój sprzeciw w ciągu 21 dni od wpłynięcia zgłoszenia. Jeśli tego nie zrobi, można przystępować do budowy. W takich kwestia przyjmuje się bowiem zasadę milczącej zgody urzędu, a po zgłoszeniu nie otrzymamy żadnych dokumentów potwierdzających możliwość zbudowania szamba.
WSKAZÓWKA: Formalności uprościmy, jeżeli zgłoszenie budowy szamba złożymy równocześnie z wnioskiem o pozwolenie na budowę domu. Dzięki temu nie tylko oszczędzimy sobie nadprogramowej pracy, ale i będziemy mogli zbudować szambo równolegle z domem. To spore ułatwienie.
Pozwolenie na budowę szamba
Zgłoszenie i pozwolenie na budowę wypełniamy na takim samym formularzu, dostępnym w starostwie. W tym przypadku również konieczne jest załączenie mapy działki, rysunku poglądowego szamba oraz dokumentu potwierdzającego prawo własności do działki. Dodatkowo potrzebny jest również projekt budowlany oraz ekspertyza techniczna zatwierdzona przez wojewódzkiego inspektora sanitarnego, jeśli szambo jest większe niż 50 m3.
Niestety, w tym przypadku nie uznaje się milczącej zgody urzędu. Nie możemy więc rozpocząć budowy bez otrzymania stosownego dokumentu. To niekiedy może zająć nawet dwa miesiące.
Budowa szamba zgodnie z przepisami
Szczegółowe wymagania i normy, jakie musi spełniać budowa szamba, znajdziemy w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Zgodnie z tymi przepisami, szamba na swojej działce nie można wybudować, jeśli:
- istnieje możliwość przyłączenia się do sieci kanalizacyjnej,
- działka znajduje się na obszarach podlegających szczególnej ochronie środowiskowej,
- działka znajduje się na terenach zalewowych.
Jeśli natomiast chodzi o sam zbiornik, to trzeba pamiętać, że powinien on mieć nieprzepuszczalne dno oraz ściany, szczelne pokrycie, otwór do usuwania nieczystości i odpowietrzenie wyprowadzone co najmniej 0,5 m nad poziom terenu.
Najwięcej uwagi poświęca się jednak umiejscowieniu zbiornika na nieczystości. Szambo o pojemności do 10 m3 w zabudowie jednorodzinnej nie może znajdować się w odległości mniejszej niż:
- 5 metrów od okien i drzwi budynków mieszkalnych i magazynów produktów spożywczych;
- 2 metry od granicy sąsiedniej działki, drogi lub ulicy – odległość ta może być jednak zmniejszona, jeśli postawimy szambo obok takiego samego zbiornika znajdującego się na działce sąsiedniej;
- 15 metrów od studni dostarczającej wodę pitną.
Ile kosztuje budowa szamba?
Sama budowa szamba nie jest bardzo kosztowna, zwłaszcza jeśli stawiamy na gotowe rozwiązania. W zależności od regionu i lokalizacji szamba, montaż nie powinien kosztować więcej niż 1500-2000 złotych. O cenie zbiornika decyduje natomiast jego pojemność, materiał wykonania i liczba komór. Poniżej podajemy szacunkowe koszty zakupu różnych typów zbiorników o objętości 10 m3:
- jednokomorowe szambo żelbetowe – 2300 zł,
- dwukomorowe szambo żelbetowe – 2500 zł,
- szambo z laminatu – 6000 zł,
- dwukomorowe szambo plastikowe – 6500 zł,
- dwukomorowe szambo PCV – 5500 zł,
- dwukomorowe szambo bezodpływowe – 7500 zł.
Nie są to koszty wysokie, zwłaszcza jeśli porównać je do dość drogiej inwestycji, jaką jest ekologiczna oczyszczalnia ścieków. Niestety, nie można tego powiedzieć o kosztach eksploatacji.
W 2020 roku ceny wywozu szamba pojazdem asenizacyjnym o pojemności do 10 m3 wynoszą średnio 360-400 złotych. Przy założeniu, że będzie się je opróżniać co dwa-trzy tygodnie, roczne koszty eksploatacji mogą przekroczyć 10 tys. złotych.
Warto więc zastanowić się, czy przydomowa oczyszczalnia ścieków nie byłaby lepsza. Jej budowa pochłonie co najmniej kilkanaście tysięcy złotych, ale późniejsze użytkowania jest niemal bezkosztowe, a wysoka inwestycja bardzo szybko się zwróci.
